Điều 230 trong luật về Chuẩn mực Truyền thông của Mỹ bảo vệ các nền tảng mạng xã hội như Twitter, Facebook, YouTube khỏi các vụ kiện về nội dung.
Điều 230 được ban hành năm 1996 và là một phần của đạo luật về Chuẩn mực Truyền thông (Communications Decency Act). Hầu hết nội dung trong luật này đã bị tòa án Mỹ bác bỏ qua nhiều năm vì vi phạm hiến pháp về tự do ngôn luận, nhưng riêng Điều 230 vẫn tồn tại.
Trump sau khi ký sắc lệnh về mạng xã hội hôm 28/5. Ảnh: AP.
Điều 230 bảo vệ bất kỳ trang web hoặc dịch vụ nào lưu trữ nội dung – như phần bình luận của các trang tin tức, dịch vụ video của Youtube, các dịch vụ mạng xã hội như Facebook, Twitter – khỏi các vụ kiện về nội dung được đăng lên bởi người dùng.
Khi luật đã được viết, chủ sở hữu một số trang web cũng lo lắng rằng họ có thể bị kiện nếu thực hiện bất kỳ việc kiểm soát nào với những gì xuất hiện trên trang web của mình. Vì vậy, luật có thêm điều khoản quy định – miễn là các trang web hoạt động với sự “thiện chí”, họ có thể xóa các nội dung gây khó chịu hoặc phản cảm.
Tuy nhiên, đạo luật này không bảo vệ việc vi phạm bản quyền hoặc một số loại hành vi tội phạm, đặc biệt, các nội dung khiêu dâm. Người dùng đăng nội dung bất hợp pháp vẫn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Ngành công nghệ từ lâu đã coi Điều 230 là sự bảo vệ quan trọng, dù đạo luật này ngày càng gây tranh cãi khi “quyền lực mềm” của các công ty Internet đã tăng lên đáng kể.
Điều luật 230 ra đời như thế nào
Thời điểm ĐĐiều 230 ra đời, số người dùng Internet mới chỉ ở con số 40 triệu, thấp hơn nhiều so với lượng người dùng một ứng dụng như Snapchat hiện nay (229 triệu tài khoản) và Facebook (hơn 2,6 tỷ thành viên). Nhưng khi đó, các trang web đã phải đối mặt với nhiều rắc rối kiện tụng với hai trường hợp đặc biệt thu hút sự chú ý của các nhà lập pháp Mỹ.
Trường hợp đầu tiên xảy đến với một nhà cung cấp dịch vụ Internet có tên CompuServe, không đặt giới hạn cho những gì người dùng có thể đăng. Khi công ty bị một người kiện tội phỉ báng do nội dung của một người khác đăng lên, tòa án đã ra phán quyết có lợi cho công ty. Vị thẩm phán lý giải CompuServe rơi vào trường hợp giống một hiệu sách hoặc quầy bán báo – lưu trữ những nội dung mà người khác mang đến và hoàn toàn kiểm soát, không phải chịu trách nhiệm.
Trường hợp thứ hai, một công ty dịch vụ trực tuyến có tên Prodigy đã cố gắng duy trì một trang web thân thiện bằng việc kiểm duyệt nội dung người dùng đăng lên. Nhưng một lần nữa, công ty vẫn bị kiện tội phỉ báng do nội dung của một người khác đăng lên. Tòa án lần này lại ra phán quyết ngược lại khi tuyên Prodigy phải chịu trách nhiệm pháp lý. Công ty đã thực hiện việc kiểm soát nội dung, biên tập nội dung người dùng đưa lên và nó giống như một tờ báo và chủ sở hữu của nó phải chịu trách nhiệm.
Ngành công nghiệp Internet non trẻ khi đó đã lo lắng việc phải chịu “tai bay vạ gió” và một loạt dịch vụ mới sẽ không thể phát triển. Để tạo điều kiện cho Internet phát triển, quốc hội Mỹ cuối cùng đã đồng ý và thêm vào Điều 230 trong Đạo luật về Chuẩn mực Truyền thông.
Điều 230 thành “cái gai” trong mắt Trump
Tổng thống Trump và những người ủng hộ cho rằng Điều 230 đã trao cho các công ty Internet quá nhiều sự bảo vệ pháp lý và cho phép họ trốn tránh trách nhiệm về các hành vi của mình. Ông cũng cáo buộc rằng các nội dung đăng lên Facebook, Twitter phải chịu sự kiểm duyệt ngầm nhưng thường bị các công ty này phủ nhận.
Điều 230 thường bị hiểu sai khi nhiều cá nhân, công ty, nghĩ rằng luật yêu cầu phải giữ quan điểm trung lập trong chính trị, đặc biệt các chiến dịch vận động tranh cử Tổng thống. Tuy nhiên, thực tế luật chỉ quy định các công ty này giữ quyền tự do ngôn luận của người dùng thay vì nỗ lực thể hiện quan điểm chính trị trung lập.
Trong xung đột gần nhất giữa Twitter và Trump, Tổng thống Mỹ cáo buộc mạng xã hội này kiểm duyệt thông tin cũng như “bịt miệng” những tiếng nói bảo thủ khi dán nhãn hai dòng tweet của ông là “không có căn cứ” và thêm vào những biểu tượng dấu chấm than màu xanh nhạt cảnh báo. Trong khi đó, Twitter cho rằng họ chỉ lo lắng thông tin của Trump có thể gây hiểu nhầm về cách thức bầu cử.
Số phận của Điều 230 sau sắc lệnh của Trump
Thực tế, sắc lệnh mới ký của Trump không thể khiến Điều 230 bị thay đổi hay biến mất ngay lập tức, bởi điều này chỉ Quốc hội Mỹ mới có thể thực hiện được. Năm 2018, luật từng có sự thay đổi khi áp dụng thêm quy định có thể truy tố các nền tảng được sử dụng bởi những kẻ buôn bán tình dục. Khi sức ảnh hưởng của các công ty về mạng xã hội tăng lên, một số ý kiến trong Quốc hội Mỹ cũng cho rằng nên thay đổi để các công ty này có trách nhiệm hơn trong việc vẫn để truyền bá các nội dung ăn mừng hành động khủng bố hoặc sử dụng ngôn từ kích động, thù địch…
Bản dự thảo của Trump trong tháng 5 kêu gọi Bộ Thương mại yêu cầu Ủy ban Truyền thông Liên bang đưa ra các quy định mới làm rõ khi nào hành vi của một công ty vi phạm Điều 230, khiến các công ty công nghệ có thể dễ dàng bị kiện hơn. Nếu có hiệu lực, sắc lệnh của Trump sẽ thay đổi tiền lệ từ hàng chục năm qua, coi những nền tảng mạng xã hội trên Internet là nhà xuất bản phải chịu trách nhiệm với nội dung do người dùng tạo ra.
