Ba con trai quyền lực của Thủ tướng Hun Sen

Thủ tướng Campuchia Hun Sen ngày 2/12 tuyên bố con trai cả Hun Manet, tư lệnh lục quân kiêm phó tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Hoàng gia, là một trong những ứng viên kế nhiệm ông. Hun Sen nhấn mạnh ông ủng hộ Hun Manet, nhưng tương lai chính trị của con trai cả 44 tuổi này “phải thông qua bầu cử chứ không bằng bất kỳ cách nào khác”.

Thông điệp của Thủ tướng Hun Sen, 69 tuổi, gây bất ngờ do ông nhiều lần tuyên bố sẽ tiếp tục lãnh đạo Campuchia thêm hàng thập kỷ. Hun Sen năm ngoái tuyên bố không ai đủ năng lực thay ông lãnh đạo Campuchia. Hai năm trước đó, ông tin rằng ông đủ sức cầm quyền đến năm 2028 hoặc lâu hơn nữa.

Trong phát biểu hôm 2/12, Thủ tướng Campuchia chưa đề cập đến ý định giã từ chính trường và lưu ý con trai cả Hun Manet có thể phải chờ thêm một thập kỷ nữa để kế nhiệm. Tuy nhiên, tuyên bố của Hun Sen khiến dư luận chú ý hơn đến tương lai ba người con trai của ông.

Thủ tướng Hun Sen và phu nhân Bun Rany có 6 người con, trong đó ba con trai gồm Manet, Manith và Many là những gương mặt nổi bật trên chính trường Campuchia.

Người con cả Hun Manet được giới quan sát nhận định là gương mặt sáng giá nhất trong ba con trai của Thủ tướng Campuchia.

Sinh năm 1977, Manet gia nhập Quân đội Hoàng gia Campuchia vào năm 1995, sau đó được cử đi học tại Mỹ. Năm 1999, ông trở thành người Campuchia đầu tiên tốt nghiệp học viện quân sự West Point danh giá của lục quân Mỹ.

Ông còn có bằng thạc sĩ Đại học New York của Mỹ năm 2002 và bằng tiến sĩ Đại học Bristol của Anh vào năm 2008. Dù tốt nghiệp học viện quân sự West Point, tất cả bằng cấp của cậu cả nhà Hun Sen đều về kinh tế học.

Năm 2011, ông được phong hàm thiếu tướng, lên trung tướng hai năm sau đó và trở thành đại tướng năm 2018, giữ chức Tư lệnh lục quân kiêm phó tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Hoàng gia Campuchia (RCAF). Ông còn kiêm nhiệm hai trọng trách là chỉ huy đơn vị cận vệ Thủ tướng và lãnh đạo bộ phận chống khủng bố của Bộ Quốc phòng.

Ngoài các vị trí quan trọng trong quân đội, Hun Manet còn thăng tiến nhanh chóng trong hệ thống chính trị. Tháng 12/2018, ông được bầu vào ủy ban thường vụ đảng Nhân dân Campuchia (CPP). Năm 2020, ông được thăng chức từ phó bí thư lên bí thư trung ương đoàn thanh niên CPP.

Đại tướng Hun Manet còn được đánh giá là gương mặt được lòng giới trẻ Campuchia. Ông xây dựng hình tượng chính khách học vấn cao, luôn cư xử chừng mực và dễ gần. Tài khoản Facebook của ông có hơn 950.000 người theo dõi.

Trước đại dịch Covid-19, Hun Manet đảm trách nhóm công tác thanh niên hải ngoại của CPP và thường xuyên ra nước ngoài vận động ủng hộ từ kiều bào, du học sinh.

“Hun Manet không phải ứng viên duy nhất trong CPP cho vai trò thủ tướng. Tuy nhiên, làm cha, tôi phải ủng hộ con mình và rèn luyện để con đủ năng lực cho vị trí này. Nếu không bằng tôi, con tôi ít nhất phải đảm bảo 80-90% năng lực của tôi”, ông Hun Sen nói hồi tháng 6/2020, khi thị sát công trình xây sân bay quốc tế Phnom Penh mới ở tỉnh Kandal.

Khác với anh cả, Hun Manith, người con trai lớn thứ hai trong gia đình Thủ tướng Campuchia, được giới quan sát nhận định có tính cách hướng nội. Trung tướng 40 tuổi này đang chỉ huy Tổng cục Tình báo Bộ Quốc phòng Campuchia. Vợ ông là Hok Chendavy, con gái cựu lãnh đạo cảnh sát quốc gia Hok Lundy.

“Ông ấy không thích trở thành tâm điểm chú ý như những người anh em còn lại trong nhà. Có lẽ bản thân Manith hoặc cha ông cảm thấy ông không hợp với những vị trí cấp cao”, Ou Virak, nhà sáng lập cơ quan tư vấn chính sách Diễn đàn Tương lai tại Campuchia, đánh giá.

Ông cũng được đào tạo ở nước ngoài và thăng tiến trong hàng ngũ lực lượng vũ trang từ năm 2009, trước khi được điều chuyển sang mảng tình báo quân đội rồi trở thành Tổng cục trưởng vào năm 2017.

Hun Manith còn từng kinh qua các vị trí trong Ủy ban Giải quyết biểu tình và đình công, Ủy ban Giải quyết tranh chấp đất đai, Văn phòng Thủ tướng và Ủy ban Giám sát trung ương CPP. Trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi năm 2016 với Khmer Times, Hun Manith được tờ báo mô tả là “một trong những người quyền lực nhất Campuchia”.

Manith ít xuất hiện trước công chúng hơn các thành viên khác trong gia đình. Trên tài khoản Facebook cá nhân, ông từng đăng một video giải thích hệ thống cử tri đoàn tại Mỹ và dòng mô tả nền dân chủ phương Tây “như hai con sói và một con cừu thảo luận nên ăn gì cho bữa tối”.

Không như hai người anh theo đuổi binh nghiệp, người con út Hun Many tham gia nghị trường ở tuổi 30, trở thành nghị viên trẻ nhất quốc hội Campuchia khi đắc cử đại biểu tỉnh Kampong Speu vào năm 2013.

Many không ngại xuất hiện trước báo giới, tích cực truyền tải chính sách và từng hé lộ nguyện vọng kế nhiệm cha mình. Tờ Khmer Times năm 2015 từng gọi ông là “ngôi sao đang lên” trong CPP và tuyên bố ông là “thủ lĩnh thanh niên” của Campuchia vào năm 2016.

Người con út 39 tuổi của Hun Sen cũng được đào tạo chuyên về chính trị ở nước ngoài. Ông đang kiêm nhiệm chức Chủ tịch Hội Thanh niên Campuchia (UYFC) thuộc CPP. Ông thường xuyên lên tiếng về các vấn đề chính trị trong nước, trong đó có những lần phản pháo chính trị gia đối lập hoặc tổ chức nước ngoài bị cáo buộc can thiệp vấn đề nội bộ Campuchia.

Dù thể hiện rõ mong muốn chính trị thời gian qua, Hun Many đã nhanh chóng ủng hộ anh cả Manet trở thành ứng viên thủ tướng Campuchia sau phát biểu ngày 2/12 của cha. Chia sẻ với truyền thông trong nước, ông khẳng định anh trai đã chứng tỏ sự trưởng thành, được nhiều người yêu mến và tôn trọng.

Theo lời Hun Many, ông Hun Sen vốn không muốn các con theo nghiệp chính trị vì gánh nặng trách nhiệm và cuộc sống áp lực.

“Tuy nhiên, bối cảnh xã hội đã thay đổi. Có lẽ trong dòng máu gia đình chúng tôi đã có sẵn khát khao cống hiến xã hội, mong muốn nhân dân tiếp tục hưởng hạnh phúc và đất nước thịnh vượng trong nền hòa bình được chúng tôi gây dựng hôm nay và gìn giữ cho mai sau”, ông nói.

Trung Nhân (Theo Interpreter, Phnom Penh Post, Khmer Times, SEA Globe)