Vì sao bạn ‘nghe nhưng không hiểu’ tiếng Anh – Mỹ?

Christina Nguyễn (Nguyễn Ngọc Trang) hiện là bác sĩ gia đình cho CommonSpirit, một trong những tổ chức y tế phi lợi nhuận hàng đầu tại Mỹ. Cô cũng là tác giả hai cuốn sách giúp học tiếng Anh.

Cách đây 20 năm, Christina sang Mỹ định cư cùng gia đình. Cô mất hơn một năm học lại tiếng Anh trước khi được chuyển vào học chung với học sinh trung học bản xứ.

Hồi còn ở Việt Nam, khi đi học tiếng Anh, Christina sợ nhất phần luyện nghe. Sau này sang Mỹ, nói chuyện trực tiếp với người bản ngữ bằng tiếng Anh, dù nghe rõ hơn, cô vẫn có cảm giác “đang nghe gió thổi xì xào” mà không rõ người khác nói gì.

“Tôi vừa nghe 1-2 từ đầu tiên thì người kia đã nói qua một ý khác. Tôi luôn căng thẳng, đầu óc mệt mỏi như đang ở trong một cuộc đua mà đuổi mãi không kịp. Tôi cũng cảm thấy như đang lạc vào một thế giới mà mình không biết chuyện gì đang xảy ra”, bác sĩ Christina nhớ lại.

Sau này cô phát hiện ra lý do không hiểu được người bản ngữ nói là vì tiếng Anh của họ khác với tiếng Anh cô từng học. Cô nhận ra rằng nghe để hiểu là một kiểu nhận dạng âm thanh. Lúc học, cô thường tập nói từng chữ rõ ràng và chậm đối với câu “I want to go to school” nhưng khi nói chuyện với người Mỹ, họ nói nhanh và lướt thành “Iwannagotoschool”.

“Khi bạn nói khác người bản ngữ, bạn sẽ khó có thể ‘nhận dạng’ và hiểu được ý họ”, cô cho hay.

Nghe và nói là hai kỹ năng phát triển song song và có lợi ích cộng hưởng với nhau. Trong y khoa, nhiều nghiên cứu cho thấy với bệnh nhân bị khiếm thính bẩm sinh, khả năng nói cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do đó, để có thể giao tiếp lưu loát bằng tiếng Anh như người bản ngữ, bạn cần phải học nghe và nói đúng ngay từ đầu.

Christina Nguyễn chỉ ra 5 đặc điểm trong cách người Mỹ nói tiếng Anh qua ví dụ: “I am tired, but I do not want to go to sleep”.

1. Tiếng Anh của người Mỹ mượt mà và không bị ngắt quãng. Khác với người Anh, người Mỹ hiếm khi nói rời từng chữ trong câu. Do đó, khi học, bạn hãy luyện nghe và luyện nói từng câu để làm quen với phát âm cả câu.

2. Các âm tiết dường như bị cuốn vào nhau như “gió”. Người Mỹ thường sẽ nối tất cả âm trong một nhóm suy nghĩ (thought group) lại với nhau.

Câu trên sẽ có hai nhóm suy nghĩ. Nhóm một là “I am tired” và nhóm hai là “but I do not want to go to sleep”. Các âm trong mỗi nhóm sẽ được nối lại với nhau, và sẽ có một chút dừng nghỉ giữa hai nhóm.

“Đây sẽ là cách giúp bạn đoán ý đối phương khi họ đang nói”, bác sĩ Christina cho biết.

3. Người Mỹ sử dụng nhiều giản lược âm tiết khi nói chuyện để có thể nói nhanh và thuận miệng hơn. Họ sẽ nói “I’m tired” thay cho “I am tired” và “I don’t wanna go” thay cho “I do not want to go.”

Vì thế, một điều giúp bạn có thể hiểu tốt hơn khi nghe là làm quen với các từ thường được giản lược âm tiết để không bỡ ngỡ khi gặp phải.

4. Người Mỹ thường nhấn và nói rõ những từ mang tính chất nội dung (content words) và nói nhanh lướt qua những từ mang tính chất hỗ trợ, từ chức năng (function words).

Những từ nội dung thường nằm trong 8 nhóm từ sau đây: danh từ, động từ, tính từ, mạo từ, từ phủ định, trạng từ, đại từ sở hữu, và đại từ chỉ định.

Vì thế khi nói chuyện, bạn không cần quá lo lắng nếu không nghe được tất cả từ trong câu. Bạn hãy bình tĩnh tiếp tục nghe vì có thể những từ bạn nghe được là những từ người kia nhấn mạnh, vì chỉ cần nghe những từ đó, bạn đã có thể đoán ra được ý của họ.

Trong ví dụ trên, từ được nhấn mạnh là tired – don’t want – sleep. Nếu có thể nhận ra được những từ này, bạn đã có một khái niệm về ý của người nói.

5. Tiếng Anh giọng Mỹ thường có giai điệu, giúp người nghe hiểu được và dễ dàng đoán được ý của người nói.

Ví dụ trong câu hỏi trả lời bằng “yes” hoặc “no”, là “có” hoặc “không”, người Mỹ thường lên giọng vào cuối câu, còn lại sẽ hạ giọng.

“Biết năm đặc điểm này của tiếng Anh giọng Mỹ thì kỹ năng nghe và nói tiếng Anh sẽ không còn là nỗi sợ cho bạn”, nữ bác sĩ gốc Việt nói.

Bình Minh